Σε Ρηχά Νερά (The Shallows)

Η Νάνσι που έχασε πρόσφατα τη μητέρα της από καρκίνο, αποφασίζει ότι θέλει να πάψει να αγωνίζεται στη ζωή της και να παρατήσει την ιατρική. Πάει μόνη, παρέα με το σερφ της, να βρει μια κρυμμένη παραμυθένια παραλία, στο κόλπο του Μεξικό, την οποία είχε ανακαλύψει η μητέρα της όταν ήταν έγκυος στην ίδια. Καθώς η Νάνσι απολαμβάνει τη ξεγνοιασιά του σερφ, αυτό που δε γνωρίζει είναι ότι το ρεύμα ξεβράζει προς την ακτή μια μεγάλη νεκρή φάλαινα και μαζί έναν τεράστιο λευκό καρχαρία κι η Νάνσι μόλις εισέβαλε, άθελα της, στο χώρο που τρέφεται και κυνηγά τη λεία του.

Η ταινία «Σε Ρηχά Νερά» είναι, σχεδόν εμφανώς, χωρισμένη σε τρία διαφορετικά μεταξύ τους μέρη, υπηρετώντας το καθένα ένα διαφορετικό είδος ταινίας τρόμου. Το πρώτο κομμάτι της προπαρασκευής και του αισθησιασμού (ή ανατριχίλας), το δεύτερο κομμάτι του θρίλερ απομόνωσης και το τρίτο μέρος που ακολουθάει τις αρχές του blockbuster.

Ο καταλανός σκηνοθέτης Ζομ Κολέ – Σερά, ξεκίνησε κάνοντας το πρώτο μεγάλο του βήμα με το ανατριχιαστικό θρίλερ House of Wax (2005), είδος που ασχολήθηκε και στη συνέχεια, για να περάσει κατόπιν σε περιπέτειες δράσης χτισμένες για το Λιαμ Νίσον και «κομμένες» στα μέτρα του, όπως τα Unknown, Non Stop και Run All Night. Στον σκηνοθέτη φαίνεται ότι αρέσουν οι ανατροπές είδους, κάτι που έκανε και παλιότερα στο Orphan (2009), για όσους θυμούνται το τελευταίο μέρος του.

Ξεκινά, λοιπόν, με έναν ατμοσφαιρικό αισθησιασμό, δροσιστικών φωτεινών λήψεων, ωραίων πλάνων της παραλίας, της θάλασσας και του όμορφου κορμιού της πρωταγωνίστριας του, την οποία κινηματογραφεί σχεδόν λάγνα. Ωραίο σημείο, εδώ, είναι ότι παρόλο που ο συμπρωταγωνιστής της, ο καρχαρίας, δεν κάνει την εμφάνιση του, λάμπει δια της απουσίας του. Υπάρχει μια υποβόσκουσα αγωνία, η οποία καταφέρνει να συνυπάρχει συνεχώς με τον αισθησιασμό. Η κίνηση της κάμερας, η θέση της, με υποβρύχιες λήψεις από κάτω προς τα πάνω, ακολουθούν την οπτική του καρχαρία, διατηρώντας έντονη την ανατριχίλα του κοινού για το πότε θα κάνει αυτός την εμφάνιση του. Συχνά χωρίζει κάθετα το πλάνο του, το μισό να δείχνει το εμφανές -έξω από τη θάλασσα, το άλλο μισό να δείχνει όσα η ηρωίδα δε γνωρίζει -τον άγνωστο κόσμο του βυθού.

Το δεύτερο μέρος, της απομόνωσης, θα σας φέρει στη μνήμη αντίστοιχες ταινίες του είδους (θυμάστε αυτούς τους δύτες του scuba που ‘ξωμένουν μόνοι κι αβοήθητοι στα ανοιχτά, είτε αυτούς που πέφτουν στη θάλασσα, κυνηγούν το σκάφος τους και δε μπορούν να ανέβουν, ή πάλι αυτούς που τους ξεχνάνε πάνω στο τελεφερίκ)… με άλλα λόγια, τα Open Water (2003) και 2 -Adrift (2006), το Frozen (του 2010). Εδώ, μεγάλο βάρος πέφτει στην πρωταγωνίστρια, Μπλέικ Λάιβλι, καθώς ο χαρακτήρας της, η Νάνσι, εγκλωβισμένη σε ένα μικρό βράχο, καλείται να κρατήσει το ενδιαφέρον πάνω της, μόνη, παρέα με ένα γλάρο, όπως ο Τομ Χανκς στο Ναυαγό ή ο Ρέντφορντ στο All is Lost. Εδώ η ηρωίδα έχει παράλληλα το χρόνο να συνειδητοποιήσει τη μεγάλη πιθανότητα να πεθάνει, να σκεφτεί τα αγαπημένα της πρόσωπα, να ανατρέξει σε αποφάσεις της. Το δεύτερο μέρος είναι σαφώς το πιο δραματικό σημείο της ταινίας.

Η προσπάθεια επιβίωσης, όσο περνά η ώρα, γίνεται ένα ανελέητο παιχνίδι κυνηγητού των δυο πρωταγωνιστών, γυναίκα vs καρχαρία, με πολύ πόνο και για τους δυο! Εισάγοντας το στοιχείο της δράσης όλο και πιο έντονα, το κρατάει ένα βήμα πριν να διχάσει το κοινό στο ποιον να υποστηρίξει, την κοπέλα ή τον επίμονο θηρευτή. Στο τρίτο σκοτεινό κομμάτι, όλα χτυπούν κόκκινο: η μάχη με το χρόνο, την άμπωτη και την πλημμυρίδα, τις ψυχικές αντοχές της σωματικά τραυματισμένης και ταλαιπωρημένης ηρωίδας. Η Νάνσι καλείται να παραιτηθεί μοιρολατρικά ή να παλέψει. Εφόσον η ηρωίδα του επιλέγει να το πάει μέχρι το τέλος, ο  Κολέ – Σερά αποφασίζει κι αυτός με τη σειρά του να αδράξει την ευκαιρία για τη μετατρέψει από δραματικό πρόσωπο σε υπερήρωα δράσης.

Φυσικά, έντονο εξωπραγματικό στοιχείο, το IQ του θαλάσσιου τέρατος, εκτός του τεράστιου όγκου του. Αυτό το τελευταίο μέρος, που βρίσκω προσωπικά αταίριαστο, σίγουρα «πετάει εκτός» πιο απαιτητικούς θεατές. Σε αυτό το σημείο, η ταινία θα θυμίσει μια πολύ παλιότερη, το Deep Blue Sea (1999), όπου ήταν τόσο τραβηγμένη που καταντούσε χιουμοριστική, κάτι βέβαια, που η συγκεκριμένη ταινία το επεδίωκε.

Όμοια κατά τη σκηνοθετική εντολή, σε τρεις σκάλες, κινείται και η φωτογραφία της ταινίας, φωτεινή με έντονα ζωντανά χρώματα στην αρχή, περνά σε πιο φυσική παλέτα στο δεύτερο μέρος, για να μετατραπεί σε σκοτεινό μοτίβο δράσης στο τρίτο. Αυτή η μεταβολή από το φωτεινό στο σκοτεινό είναι πολύ έντονη και βοηθά το θεατή να ακολουθήσει την αλλαγή ύφους πολύ πιο ομαλά. Το δύσκολο εγχείρημα, αυτό, ανέλαβε ο Φλάβιο Μαρτίνεθ Λαμπιάνο, που είχε ξανασυνεργαστεί με τον σκηνοθέτη ως διευθυντής φωτογραφίας και στα Unknown, Non Stop.

Η νεαρή πρωταγωνίστρια Μπλέικ Λάιβλι, με την καλιφορνέζικη κλασική ομορφιά, γυναίκα του Ράιαν Ρέινολντς στην πραγματική ζωή, με τον οποίο έχουν αποκτήσει και ένα παιδί, έκανε αισθητή την παρουσία της στο Gossip Girl, για να δείξει επάξια ότι μπορεί να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στο Μυστικό της Άνταλαϊν (Age of Adaline) που είδαμε πέρσι.

Ο ρόλος της Νάνσι, δεν έχει πολλούς διαλόγους, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν είναι απαιτητικός, κάθε άλλο και η Λάιβλι δείχνει να τα πάει μια χαρά. Μπορεί να μη συγκλονίζει ως ερμηνεία, με το φυσικό ντεκόρ μαζί με την αγωνία για το τέρας να της κλέβουν συχνά την αποκλειστικότητα, όμως ακολουθεί ευλαβικά τα τρία διαφορετικά στάδια της ταινίας, που απαιτούν από αυτήν διαφορετική προσέγγιση, το ξέγνοιαστο αισθησιακό, το έντονα δραματικό, το περιπετειώδες.

Αξίζει να αναφερθούμε εδώ και στην ωραία δουλειά της ενδυματολόγου Κιμ Μπάρετ, που συνήθως αναλαμβάνει μεγάλες δουλειές (Matrix, Cloud Atlas, Jupiter Ascending, των αφων Γουακόφσκι, Spiderman, το πρόσφατο the Nice Guys). Εδώ η ηρωίδα της είναι σε όλη την ταινία με ένα μοναχά outfit, το μαγιό της και το γιλέκο του σερφ, κι όμως δουλεύει τόσο με αυτό, που τελικά η Μπλέικ Λάιβλι φαίνεται λες και εμφανίζεται αλλάζοντας ένα σωρό ντυσίματα!

Πολλοί θα βιαστούν να συγκρίνουν με το Jaws (Στα Σαγόνια του Καρχαρία), την ταινία αναφοράς του είδους από τον Σπίλμπεργκ, που έκανε πολλούς θεατές να μη ξαναβρέξουν ούτε δάχτυλο ποδιού στη θάλασσα. Φυσικά, η εν λόγω ταινία, εκτός του ήταν φοβερή δουλειά δεδομένου της χρονιάς της, φέρει και τις δάφνες της πρώτης ταινίας που ασχολήθηκε με το θέμα. Η οποία, παρεπιπτόντως, στην εποχή της, δεν είχε την αναγνώριση που έχει σήμερα. Αλλά, στην περίπτωση του the Shallows, ας μην υπερβάλλουμε, η ταινία ως σύνολο κινείται περισσότερο στα πλαίσια της μετριότητας.

Πάντως, προβάλλεται καλοκαίρι και επιδιώκει να διατηρήσει αυτή τη συνθήκη, να έχει σημεία με αγωνία και ρεαλισμό, ώστε το κοινό να ταυτιστεί μαζί της, αλλά όχι τόσο που να το στιγματήσει. Έτσι όσο κυλά ο χρόνος, το δράμα δίνει τη θέση του στην περιπέτεια και τη συνηθισμένη συνταγή των blockbusters, όπου οποιοσδήποτε ρεαλισμός θυσιάζεται στο βωμό της δράσης και του εντυπωσιασμού.

Αξίζει στον αντίποδα, να αναφέρθουμε και την πραγματική ιστορία της αθλήτριας σέρφ, Μπέθανι Χάμιλτον, που έχασε το χέρι της από επίθεση καρχαρία, αλλά παρόλα αυτά μετά από χρόνια ξαναέκανε σερφ. Μια δυνατή δραματική ιστορία, που μεταφέρθηκε στο σινεμά το 2011, στην ταινία «Soul Surfer» (Η Νικήτρια), με την Άννα-Σοφία Ρομπ και την Έλεν Χαντ στο ρόλο της μητέρας.   

Τελικά να τη δω; Ένα βαλς με τον καρχαρία σε τρία βήματα, διασκεδάζει με τις έννοιες του σινεμά είδους. Ενώ έχει ενδιαφέρον, τα αντιμαχόμενα ύφη μάλλον μπλέκουν την τελική εμπειρία του θεατή.