20ΦΝΘ: Obscuro Barroco, καλλιτεχνική μαγεία μεταμόρφωσης
Μας εντυπωσίασε με την προηγούμενη ταινία της Erotica, Exotica Etc., μάς έκανε περήφανους με τη βράβευση της στο πρόσφατο Φεστιβάλ του Βερολίνου και τώρα μας κέρδισε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με τη νέα ταινία της, Obscuro Barroco.
H νέα ταινία της Ευαγγελίας Κρανιώτη είναι πάνω από όλα ένα καλλιτεχνικό επίτευγμα. Αντλώντας έμπνευση από την πόλη του Ρίο ντε Τζανέιρο, το καρναβάλι και τους εορτασμούς των Ολυμπιακών Αγώνων, μας συστήνει την τρανσέξουαλ Λουάνα Μονίθ και ξετυλίγει ένα υπέροχο, γεμάτο λυρισμό, ποιητικό δημιούργημα.
Ένα αέρινο, γεμάτο οπτικοακουστικό πέπλο δίνει στην ταινία την ξεχωριστή της ατμόσφαιρα, κάτι που με κερδίσε από την αρχή. Τόσο ο κρυστάλινος ήχος, όσο και η φωτογραφία, υπηρετούν αμφότερα τη σκηνοθεσία και την καλλιτεχνική ματιά που φαίνεται να γίνεται η υπογραφή της δημιουργού. Προσωπικά, μου άρεσε και η προηγούμενη ταινία της, αλλά εδώ υπάρχει σαφής εξέλιξη, το έχει πάει θα λέγαμε σε άλλο επίπεδο. Δουλειά υψηλού επιπέδου έγινε στο μοντάζ και το ηχητικό μιξάζ, ενισχύοντας το τελικό αποτέλεσμα.
Η νύχτα, αγαπημένη ώρα όπως φαίνεται της Κρανιώτη για κινηματογράφιση, είναι η ώρα που η πρωταγωνίστρια της νιώθει περισσότερο ζωντανή. Όμως τη διαρκή μεταμόρφωση του σώματος της η κοινωνία δεν την αποδέχεται. Μόνη ταύτηση της το καρναβάλι, όταν για λίγο όλοι θα μεταμορφωθούν όπως αυτή, όταν θα μπορεί να βγει στο δρόμο άφοβα να ανακατευτεί με το πλήθος και να χορέψει, σε μια σχεδόν πρωτόγονη επανένωση. Γεμάτη ρυθμό και χορογραφίες, το Obscuro Barroco διαθέτει ένα εξαιρετικό soundtrack, πιθανότατα το καλύτερο του φετινού φεστιβάλ.
Ένιωσα μεγάλη χαρά, πέραν του ότι προερχόταν από ελληνίδα σκηνοθέτη, αλλά και γιατί κατάφερε να μπλέξει δημιουργικά στην αφήγηση της δυο διαφορετικά στοιχεία και να μιλήσει για ακόμα περισσότερα. Κάτι που είχα να δω τόσο καλά από το Μαργαριταρένιο Κουμπί, το οποίο μου έφερε συχνά στη μνήμη μου. Το Obscuro Barroco είναι σε σημεία αφαιρετικό, σε αφήνει να χαθείς στα πλάνα, τους ήχους και τις εικόνες του, αποτελώντας μια ταινία συνολικής αίσθησης, ξεπερνώντας την queer ταμπέλα και βάζοντας μας στο βασίλειο της Λουάνα, όπου το γυμνό δεν είναι προκλητικό, αλλά ενδοσκοπική ανάγκη.
Μιλώντας μετά την προβολή, η σκηνοθέτις είπε ότι ξεκίνησε να κάνει μια ταινία για το Ρίο, μιας και ζούσε και εργαζόταν εκεί. Έκανε τα γυρίσματα μόνη της, κρατώντας η ίδια την κάμερα, με τη βοήθεια ορισμένες φορές ενός έξτρα ατόμου για τον ήχο. Το Ρίο είναι μια πόλη που μεταμορφώνεται συνεχώς, ιδιαίτερα την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων που ξεκίνησε τα γυρίσματα. Εκεί γνώρισε την Λουάνα, γνωστή, δημοφιλής και ηγετική περσόνα, μέλος ομάδας ακτιβιστών. Ήρθαν πολύ κοντά και ήρθε και έδεσε στο μυαλό της δημιουργού το τι ήθελε να κάνει.
Ο χαρακτήρας του κλόουν που βλέπουμε τακτικά προέκυψε εξίσου τυχαία, μια άγνωστη φιγούρα που είδε στο δρόμο και έτσι ντυμένος, της θύμισε φυσιογνωμικά τον Μπάουι. Καθώς η ταινία της είναι πολύ προσωπική, με το βλέμμα του καλλιτέχνη, της άρεσε η ιδέα αυτού του άντρα, που ήταν μισός Βραζιλιάνος μισός Αμερικάνος, σαν ένας ξένος που εξερευνά την πόλη, εκπροσώπευε αυτό ακριβώς που ήθελε να δείξει, όντας η ίδια ελληνίδα που ανακαλύπτει το Ρίο. Στο μυαλό της είχε και τα απολλώνια και διονυσιακά μυστήρια, ως αντίστοιξη του καρναβαλιού, ενώ ο κλόουν έμοιαζε σαν άγγελος που κατέβηκε να αναγγείλει κάτι. Από την άλλη, της άρεσε ο διάλογος της Λουάνας και της ιδιότητας του κλόουν ως περφόρμερ, δηλαδή κάποιου που είναι υποχρεωμένος να είναι καθημερινά μεταμφιεσμένος.
Τα κείμενα που ακούγονται στην ταινία να λέει η Λουάνα μπροστά στην κάμερα είναι δικά της λόγια, ενώ όσα λέει off κάμερας είναι αποσπάσματα από το βιβλίο Stream of Life της βραζιλιάνας συγγραφέως Κλαρίς Λινσπεκτόρ, ένα βιβλίο – χειμαρρώδη μονόλογο, που η Ευαγγελία Κρανιώτη διάβασε εκείνη την περίοδο και αισθάνθηκε ότι ήταν η ηχώ των σκέψεων της. Για τις μαγνητοφωνήσεις συναντήθηκαν με την Λουάνα πολλές φορές μετά τα γυρίσματα, ακόμα και στα πιο περίεργα μέρη. Δυστυχώς η Λουάνα έφυγε από τη ζωή λίγο μετά το τέλος της ταινίας, καθώς αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα υγείας. Το σώμα της ήταν σαν να έχει τη δική του ζωή, για αυτό και όταν η Ευαγγελία το έμαθε δεν μπορούσε να το πιστέψει πως αυτό το σώμα που φαινόταν τόσο αυτόνομο δεν συνέχισε να έχει ζωή.
To Obscuro Barroco προβάλλεται σε επαναλητική προβολή την Παρασκευή 9/3 στις 22.30 στην αίθουσα Τόνια Μαρκετάκη.
