Foxtrot

Το Foxtrot έλαφε διθυραμβικές κριτικές στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας -αν και δεν ενθουσίασε τον ανταποκριτή μας στη Βενετία, Αχιλλέα Βασιλείου- και υπήρξε η υποψηφιότητα του Ισραήλ για τα Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Αγνοήθηκε, όμως, από την αμερικανική Ακαδημία κινηματογράφου και είναι πραγματικά κρίμα, καθώς κατά τη γνώμη μου αποτελεί μια σκληρή σάτιρα των στρατιωτικών εμμονών, όχι μόνο του Ισραήλ, αλλά και ολόκληρου του πλανήτη.

Ο Μίκαελ και η Ντάφνα μαθαίνουν ότι ο γιος τους, φαντάρος, «έπεσε στο καθήκον». Η Ντάφνα λιποθυμά, ενώ ο Μίκαελ μένει «παγωμένος» να διαχειριστεί την απώλεια, καθώς ορδές φαντάρων, αγνώστων και φίλων θα αρχίσει να εισέρχεται στο σπίτι του για να τον «παρηγορήσει». Σύντομα ο Μίκαελ θα ανακαλύψει ότι όλα όσα πίστευε δεν είναι ακριβώς όπως τα πίστευε.

Δεν έχουν και τόσο μεγάλη σημασία οι ανατροπές στην ταινία του Σάμουελ Μαόζ (δεύτερη μετά το Χρυσό Λιοντάρι για τον Λίβανο που επίσης ασχολείται με την εμπειρία του σκηνοθέτη ως φαντάρου), όσο η παραδοξότητα και ο παραλογισμός (του πολέμου ή μη-πολέμου, της ίδιας της στρατιωτικής θητείας και της έννοιας του καθήκοντος). Οι φαντάροι που ενημερώνουν την οικογένεια για το τραγικό συμβάν «αναγκάζουν» τον πατέρα να πίνει ένα ποτήρι νερό κάθε μία ώρα. Αναλαμβάνουν δράση (σε παραπάνω από μία σκηνές της ταινίας, όπως θα γίνει αργότερα στη σκηνή με το αυτοκίνητο και τους φαντάρους), θεωρώντας τους εαυτούς τους λογικούς και αντιμετωπίζοντας ως παράλογους όλους τους υπόλοιπους. O παραλογισμός αυτός περνά και στο δεύτερο μέρος της ταινίας, στις σκηνές με τους φαντάρους που ξεκινά ουσιαστικά με έναν χορό (τον βλέπουμε στο τρέιλερ) και περιλαμβάνει καμήλες που περνούν από στρατιωτικά φυλάκια και ένα κοντέινερ που βουλιάζει.

Είναι πολλά αυτά που μπορεί κανείς να πει για τη ερμηνεία του Λίορ Ασκενάζι: την οργή, τη θλίψη, τον πόνο που εκφράζει με κάθε του βλέμμα και κάθε του κίνηση. Μήνες μετά την πρώτη θέαση της ταινίας, η ηλεκτρισμένη αυτή ερμηνεία εξακολουθεί και εντυπώνεται στο μυαλό σου, καθώς η ταινία περνά συνεχώς από τη φρίκη, στο γελοίο, στην ανακούφιση, στη θλίψη.

Ο Μαόζ μέσα από τα υπέροχα κάδρα του, καταφέρνει και αναδεικνύει την υποκρισία (θεσμική και οικογενειακή), μιλά για την ενοχή και το πώς αυτή ποτίζει την ύπαρξή μας, χωρίζοντας την ταινία του σε τρεις πράξεις, που μοιάζουν με τα βήματα του Foxtrot. Και συνδυάζει ρεαλισμό και ποίηση, παράλογο και νατουραλιστική αφήγηση με έναν τρόπο υπέροχο και άκρως κινηματογραφικό.