57ο ΦΚΘ: Φύσηξε αέρας στα πανιά μας

Γράφει ο Αντώνης Γκούμας

Αποβιβαστήκαμε κι εμείς λοιπόν στη συμπρωτεύουσα, με ολίγη καθυστέρηση, μιας και το 57ο φεστιβάλ κινηματογράφου ξεκίνησε από την περασμένη Πέμπτη 3 Νοεμβρίου και είναι σε πλήρη εξέλιξη από την Παρασκευή. Μιας και το συγκεκριμένο φεστιβάλ έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου και το παρακολουθώ χρόνια τώρα, προσγειώθηκα με έντονη ανυπομονησία. Από τη μια αυτό οφειλόταν στους έντονους ανέμους που προσέδιδαν αναταράξεις και άγχος στη βραδυνή πτήση. Από την άλλη, ήθελα να δω πως συγκεράζεται το νέο με το παλιό. Με άλλα λόγια, τι άλλαξε στο φεστιβάλ με την ανάληψη καθηκόντων γενικής διευθύντριας της Ελίζ Ζαλαρντό και καλλιτεχνικού διευθυντή του Ορέστη Ανδρεαδάκη.

Μεγάλες αλλαγές όμως φέτος δεν υπάρχουν, ίσως είναι νωρίς να αναζητούμε κάτι τέτοιο. Σίγουρα θα δούμε πιο γενναία βήματα από την επόμενη χρονιά. Τα πρώτα δείγματα αλλαγών πάντως είναι θετικά. Το πρόγραμμα είναι πλούσιο, στρέφεται πολύ προς το ελληνικό σινεμά, ενώ ανοίγεται και προς τον πιο εμπορικό κινηματογράφο, με γνωστές ταινίες ανεξάρτητου και arthouse τρόμου. Κάθε νέο ξεκίνημα έχει κάποια μικρά προβλήματα και βιάστηκαν πολλοί να τα καταδείξουν, από όσα διάβασα, για τα προγράμματα, για τα κινητά στις αίθουσες και άλλα. Παρόλα αυτά, φτάνοντας, είδα για άλλη μια χρονιά ένα πολύ καλά οργανωμένο φεστιβάλ, που όλα φαίνονται να δουλεύουν ρολόι, οι προβολές ξεκινούν στην ώρα τους χωρίς καθυστερήσεις, οι εθελοντές και το προσωπικό του Φεστιβάλ είναι πολύ εξυπηρετικοί και υπάρχει καθημερινή ενημέρωση για τα όσα συμβαίνουν στην Αγορά.

Άλλωστε, το Φεστιβάλ είναι στραμμένο και προς το εξωτερικό κι αυτό φαίνεται (τόσο από το πλούσιο press kit που δόθηκε στους διαπιστευμένους, από τις ταινίες που προβάλλονται στην Αγορά, καθώς και από το γεγονός ότι οι ελληνικές ταινίες θα προβάλλονται και στο festivalscope, την online υπηρεσία για τους επαγγελματίες του κινηματογράφου). Όλα αυτά προσδίδουν κύρος στο φεστιβάλ και πραγματικά σχεδόν όλος ο ελληνικός κινηματογραφικός κόσμος είναι εδώ. Έλειψαν βέβαια φέτος εκλεκτοί καλεσμένοι από το εξωτερικό, που περίμενα ότι θα μας έκαναν την τιμή να έρθουν, όμως είναι εδώ αρκετοί νεαροί σκηνοθέτες του διαγωνιστικού, κεφάτοι και πρόθυμοι να προλογίσουν τις ταινίες τους.

Ο… αέρας που πνέει εδώ είναι επίσης διαφορετικός και με έναν κυριολεκτικό τρόπο. Ο καιρός μουντός τις τελευταίες ημέρες, με δυνατό αέρα που υψώνει μεγάλα κύματα και «αγριεύει» το τοπίο της παραλίας.

Και πάμε στο βασικό… τις ταινίες. «Ουκ εν τω πολλώ…», λένε κάποιοι. Και όμως. Φέτος το πρόγραμμα έχει πολλές επιλογές να ανακαλύψει κανείς, ανάλογα με το τμήμα που τον ενδιαφέρει. Το μόνο, ίσως, ολίγον ρηγμένο φέτος, το Βαλκανικό τμήμα, με μεγάλη απούσα τη νέα ταινία του Κουστουρίτσα «On the Milky Road», που λάτρεψα στο φεστιβάλ του Λονδίνου. Υπάρχουν αρκετά sold out, από τις πρώτες μέρες, ιδίως στις μεγάλες ταινίες.

Από όσα προβλήθηκαν τις πρώτες μέρες, το «Paterson» η νέα ταινία του Τζιμ Τζάρμους, είναι μάλλον άνευρη. Ο δημιουργός θέλει να μας μιλήσει για την απλοϊκή μικροαστική ανάγκη για επαφή με την τέχνη, παρακολουθώντας ένα ζευγάρι, έναν οδηγό λεωφορείου που έχει μανία να γράφει ποιήματα και τη σύζυγό του που στολίζει στιλιστικά το σπίτι και τα αρτοσκευάσματα της. Παρόλο που έχει καλό πρωταγωνιστικό δίδυμο, ο Τζάρμους δυστυχώς δεν πετυχαίνει να μας κρατήσει στην ατμόσφαιρά του, όπως με προηγούμενες δουλειές του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έκανε μια κακή ταινία. Κατηγορήθηκε από πολλούς η ταινία ότι μας παρουσιάζει ανούσια ποιήματα. Μα ακριβώς αυτό θέλει να υμνήσει, αν επρόκειτω για έναν σπουδαίο ποιητή θα έχανε το νόημα της. Η παρουσίαση είναι που θα έπρεπε να κρατήσει το ενδιαφέρον. Εμπεριέχουν εξάλλου τα ποιήματα και μπόλικο υπόγειο χιούμορ. Υπάρχει βέβαια κι η μορφή της ταινίας… ο σκύλος, το μπουλντόγκ του ζευγαριού που δίνει μια κωμική νότα.

Τη συγκίνηση που δεν έφερε ο Τζάρμους, έφερε ένας μικρόσωμος γίγαντας από τη Σουηδία.  To «The Giant» (Jätten) μας πρόσφερε δυνατές εκρήξεις συναισθημάτων και ένα εξίσου εντυπωσιακό soundtrack. Μίγμα ρεαλιστικής κινηματογράφισης και μαγικού ρεαλισμού, το the Giant έρχεται να μας διηγηθεί την δραματική ιστορία ενός δυσμορφικού μονόφθλαμου παιδιού, με αυτισμό, του Ρίκαρντ. Ενώ ο Ρίκαρντ πλησιάζει τα τριάντα του χρόνια, η κοινωνία μοιάζει συνεχώς να τον σπρώχνει όλο και προς τα έξω, άλλοτε παρομοιάζοντας τον με τρολ της σκανδιναβικής μυθολογίας, αλλά πολύ περισσότερο μην αφήνοντας τον να έχει επαφή με τη μητέρα του, που βρίσκεται σε ψυχιατρική κλινική. Μόνη του χαρά και ενασχόληση, το αγαπημένο του παιχνίδι pétanque (πέτανκ). Παράλληλα με την σκληρότητα και απανθρωπιά υπάρχει ρομαντισμός και μπόλικη θετική διάθεση, από την κεφάτη ομάδα των άλλων παιδιών με ειδικές ανάγκες. Θα μας κάνει τη χάρη αυτός ο πραγματικός συναισθηματικός γίγαντας να μείνει στην κοινωνία μας ή θα αποδειχθεί ότι δεν του αξίζουμε και θα αποχωρήσει;  Τρομερό ντεμπούτο από τον Γιοχάνες Νίχολμ, ενώ εξαιρετικός στον κεντρικό ρόλο ο Κριστιάν Αντρέν.

Το «Porto» δεν είναι απλά η τελευταία ταινία του Άντον Γέλτσιν, αλλά η καλύτερη ταινία του, ένα περίτρανο δείγμα του νεαρού ταλέντου που χάθηκε άδικα σε τόσο μικρή ηλικία. Ο ηθοποιός, παρέα με τη Λούσι Λούκας, θα μας ταξιδέψουν σε έναν ξεχωριστό έρωτα μέσα από πολλά διαφορετικά κινηματογραφικά φορμά και καρέ εικόνας. Μπορεί κάποιους να ξενίσουν οι αλλαγές στο ύφος ή η τομή σε κεφάλαια. Αποπνέει όμως έναν συνεχόμενο θλιμμένο ερωτισμό, ενώ οι ερωτικές σκηνές ανάμεσα στους πρωταγωνιστές είναι αρκετά καλές τόσο σε ρεαλισμό όσο και αισθητική αξία. Συναντώντας τον σκηνοθέτη, Γκέιμπ Κλίνγκερ, στο Λονδίνο μας εκμυστηρεύτηκε την επιθυμία του η ταινία να γυριζόταν στην Αθήνα και πως οι προσπάθειες του ναυάγησαν. >> Αυτά και άλλα πολλά μπορείτε να διαβάσετε στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας παραχώρησε.