26ο ΠΕΚ: Φαίδρα, του Ζιλ Ντασέν
Phaedra χωρίς μετάφραση
Στις 18 Νοεμβρίου του 1962 κάνει πρεμιέρα στην Αμερική η Φαίδρα (Phaedra) δραματική ταινία σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν, με πρωταγωνιστές τη Μελίνα Μερκούρη και τον Άντονι Πέρκινς. Η ταινία βασίζεται στην τραγωδία του Ευρυπίδη Ιππόλυτος.
51 χρόνια μετά, το Αθηναϊκό κοινό απολαμβάνει και πάλι την ταινία του Γάλλου σκηνοθέτη στα πλαίσια του 26ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Χωρίς ελληνικούς υπότιτλους αυτή τη φορά, το μοναδικό μείον της προβολής μιας και δεν είναι δεδομένο ότι όλοι θεατές γνωρίζουν την αγγλική σε τέτοιο επίπεδο ώστε να παρακολουθήσουν μια ταινία.
Πρωταγωνίστρια της ταινίας, η Φαίδρα, δεύτερη σύζυγος του εφοπλιστή Θάνου Κυρίλη και μητέρα ενός ανήλικου παιδιού. Η Φαίδρα ερωτεύεται τον Αλέξη, γιο του συζύγου της από τον πρώτο του γάμο. Η σχέση τους είναι καταδικασμένη από την αρχή αλλά οι δυο τους δεν καταφέρνουν να παγώσουν τα συναισθήματά τους και υποκύπτουν σε μια παράνομη σχέση. Όμως στη συνέχεια, η Φαίδρα βιώνει την εγκατάλειψη από τον νεαρό της εραστή, με τραγικά αποτελέσματα.
Το παράφορο πάθος της την τυφλώνει σε τέτοιο επίπεδο που τίποτε πλέον δεν έχει σημασία. Ούτε ο γάμος ούτε τα παιδιά, ούτε οι αξίες, ούτε οι θεσμοί. Μόνο ο έρωτας, τον οποίο πληρώνουν και οι δύο ακριβά.
Μετά την παγκόσμια επιτυχία της ταινίας Ποτέ την Κυριακή που έκανε τη Μελίνα Μερκούρη γνωστή παγκοσμίως και της χάρισε το βραβείο ερμηνείας στις Κάννες και μια υποψηφιότητα για όσκαρ, η ηθοποιός και ο Ντασέν, μόνιμο καλλιτεχνικό ζευγάρι, στράφηκαν στην Αρχαία Ελληνική Τραγωδία . Επέλεξαν την τραγωδία του Ευρυπίδη Ιππόλυτος που αφηγείται το παράνομο ερωτικό πάθος της Φαίδρας, συζύγου του Θησέα, για τον γιο του Ιππόλυτο.
Το σενάριο έγινε από τη συγγραφέα Μαργαρίτα Λυμπεράκη, η οποία μετέφερε το μύθο στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’60, που είχε αρχίσει να παίρνει τα πάνω της μετά τον πόλεμο.
Η ερμηνεία της Μερκούρη απέσπασε καλές κριτικές και έλαβε υποψηφιότητά για χρυσή σφαίρα, αλλά η ταινία στις Η.Π.Α. δεν είχε εμπορική επιτυχία. Αντιθέτως στην Ευρώπη είχε εξαιρετική εισπρακτική επιτυχία.
Οι κριτικοί κινηματογράφου εκφράστηκαν αρνητικά για την ερμηνεία του Άντονι Πέρκινς, λόγω της εύθραυστης υπόστασης που δίνει στον Αλέξη. Η μουσική επένδυση της ταινίας έγινε από τον Μίκη Θεοδωράκη και τους στίχους των τραγουδιών έγραψε ο Νίκος Γκάτσος.
Ένα κυνικό σχόλιο, είναι ότι η Φαίδρα είναι η ταινία που κατάφερε να ενώσει οδικά την Ύδρα με τις στροφές της Βάρκιζας και φυσικά να εμφανίσει αυτοκίνητο στην Ύδρα που ποτέ δεν είχε ούτε και έχει.
Δείτε την ταινία με ελληνικούς υπότιτλους
Ο Ζιλ Ντασέν ή αλλιώς Τζούλιους “Τζουλς” Ντάσιν όπως ήταν και το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε 1911 στο Μιντλτάουν του Κονέκτικατ των ΗΠΑ Ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά ενός Ρωσο-Εβραίου κουρέα. Σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά του στη Νέα Υόρκη Πήγε σχολείο στο Μπρόνξ αλλά λόγω οικονομικών προβλημάτων της οικογένειάς του δεν κατάφερε να το τελειώσει.
Από νωρίς εκδήλωσε την αγάπη του για το θέατρο. Ήδη από το 1936 ερμήνευε μικρούς ρόλους σε θεατρικές παραστάσεις. Επίσης, άρχισε να γράφει σενάρια για ραδιοφωνικά έργα.
Το 1940 έρχεται στο Χόλιγουντ με σκοπό να ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία Αρχικά εργάστηκε με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ ως βοηθός του στην ταινία “Δε σε θέλω πια” .
Μετά το γάμο του με τη Μελίνα Μερκούρη συνέδεσε τη ζωή του με την Ελλάδα και θεωρούσε τον εαυτό του Έλληνα. Προς το τέλος της ζωής του έγινε επίτιμος Έλληνας πολίτης ως ύψιστη αναγνώριση της πολιτιστικής προσφοράς του στην Ελλάδα. Έλεγε χαρακτηριστικά: “Ήμουν Έλληνας πριν γνωρίσω τη Μελίνα”.
