Το Άγνωστο Κορίτσι (The Unknown Girl)

Το σκηνοθετικό δίδυμο των βέλγων αδερφών Νταρντέν, επιστρέφει με άλλη μια ταινία ρεαλιστικού σινεμά, αυτή τη φορά, όμως, βάζοντας στη συνταγή τους και μια σταγόνα αστυνομικού μυστηρίου.

Νεαρή γιατρός, λίγο μετά το τέλος του ωραρίου του επισκεπτηρίου της, ακούει το κουδούνι της εξωτερικής της πόρτας να χτυπά επίμονα, αλλά δεν απαντά. Την επόμενη μέρα θα μάθει ότι μια νεαρή κοπέλα δολοφονήθηκε, λίγο παραπέρα από την πόρτα της, η ταυτότητα της οποίας παραμένει άγνωστη. Η νεαρή κοπέλα νιώθει ενοχές και σύντομα παθαίνει εμμονή με την υπόθεση, αναλαμβάνοντας έναν άτυπο ρόλο ντετέκτιβ. Εκμεταλλευόμενη την ιδιότητα της ως γιατρού αντλεί πληροφορίες από αρκετούς ασθενείς της που μένουν στη γειτονιά, που άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, όλοι θα προσθέσουν ένα μικρό κομμάτι στο παζλ.

Οι Νταρντέν αρέσκονται να «μπαλατζάρουν» στα όρια του ηθικού και να κλέβουν πάντα λίγο στο ζύγι, μιας που ως συνήθως, έτσι κι εδώ, υπογράφουν ταυτόχρονα, σκηνοθεσία και σενάριο. Όπου ηθική ή ανηθικότητα, έρχονται να λειτουργήσουν προσθετικά στο στοιχείο του ρεαλισμού, που αποσκοπούν να έχει η ταινία τους.

Γιατί το «Άγνωστο Κορίτσι» είναι, πάνω από όλα, ταινία σεναρίου. Έχουν προσέξει, λοιπόν, περισσότερο από κάθε τι άλλο, τις λεπτομέρειες και τους χαρακτήρες τους, να μην είναι clean cut, να μην είναι ευδιάκριτη η γραμμή καλού και κακού. Να έχουν όλοι τους ψεγάδια, ψήγματα στοιχείων κοινωνικά μη αποδεκτών. Η ηρωίδα μας θα κάνει αρκετά λάθη, που ξεκινούν με το να μην απαντήσει στο κουδούνι, μέχρι να χώνει τη μύτη της σε πράγματα που δεν πρέπει, να μπλέκεται στα χωράφια της αστυνομίας και να προσπαθεί να εξιχνιάσει μόνη της την υπόθεση του φόνου. Συχνά καταστρατηγώντας και εκμεταλλευόμενη την ιδιότητα της. Ακόμα και εκβιάζοντας ασθενείς της για να της δώσουν πληροφορίες, με αντάλλαγμα τις υπηρεσίες της ως γιατρού. Ο χαρακτήρας της αποκτά τέτοια εμμονή με το φόνο, που, οδηγούμενη και από τις ενοχές της, τυφλώνεται και δε βλέπει τίποτε άλλο από πιθανούς ενόχους. Η ιατρική δεν είναι στο μυαλό της λειτούργημα και ο όρκος του Ιπποκράτη φαντάζει πλέον πιο αδύναμος από τη δίψα της να βρει τον δολοφόνο και να εξιλεωθεί μέσα της. Διότι δεν διώκεται νομικά, οι Ερινύες όμως μέσα της την έχουν ήδη καταδικάσει και αποζητά τη συγχώρεση.

Έχοντας αυτά υπόψιν, έρχεται να δικαιολογηθεί και το γιατί πήγε ο ρόλος στην 28χρονη Αντέλ Ενέλ. Διότι, αρχικά, η νεαρή κοπέλα θα μας φανεί μικρή ηλικιακά για το ρόλο. Μάλιστα, βλέποντας πόσο κοντά είναι ηλικιακά με τον βοηθό της, επηρεασμένοι και από τα συνήθη δείγματα γραφής του Χόλιγουντ, θα πάει το μυαλό μας είτε ότι έχουν κάποιο δεσμό, είτε ότι κάποιο ειδύλλιο θα δημιουργηθεί μεταξύ τους στην πορεία. Αντίθετα, εδώ ο ρόλος τη θέλει να είναι μια πιτσιρίκα, νέα γιατρός, λίγα χρόνια αφότου τέλειωσε τη σχολή. Έτσι ώστε να δικαιολογείται η ανάγκη του να θέλει να φαίνεται αυστηρή για να επιβληθεί στο νεαρό βοηθό της και να του κόψει τον αέρα. Παράλληλα, να ζει μόνη της, χωρίς ιδιαίτερους φίλους ή οικογένεια. Για να έχει έτσι το χρόνο αλλά και την «όρεξη» να αφιερωθεί με το φόνο.

Από την άλλη, η ταινία μας δείχνει και κάτι άλλο. Ο χαρακτήρας της Τζένι, είναι ένας πολίτης που ζει με παρωπίδες. Γνώριζε ότι είναι φτωχική και κακόφημη περιοχή που δούλευε, αλλά έκανε ότι δε την αφορούσε, όσο αυτό δεν την άγγιζε. Το σοκ θα έρθει να την βγάλει από το λήθαργο. Ζούσε στο συννεφάκι της, νομίζοντας ότι γνωρίζει τη γειτονιά και τους ασθενείς της. Η γνώση της όμως έφτανε στο επίπεδο μιας καθημερινής τυπικής επικοινωνίας, γνωρίζοντας τελικά ελάχιστα. Από αυτή την άποψη, έχει το στοιχείο της αφύπνισης και δραστηριοποίησης του πολίτη, χωρίς φυσικά να φτάνει τα επίπεδα του «Εγώ, Ο Ντάνιελ Μπλέικ» (I, Daniel Blake).

Ενδιαφέρουσα ταινία, που κινείται όμως σχετικά γραμμικά και επίπεδα, όπως συνηθίζουν οι Νταρντέν, χωρίς όμως εντάσεις ή δραματουργικές κορυφώσεις. Κυλά πιο απαλά. Χτισμένη εξολοκλήρου, γύρω από τη νεαρή ταλαντούχα ηθοποιό Αντέλ Ενέλ, ακριβώς όπως το προηγούμενο «Δυο Ημέρες, Μια Νύχτα» ήταν γύρω από τη Μαριόν Κοτιγιάρ. Είναι περίεργο, το πως αντιδρά μερικές φορές ο κινηματογραφικός κόσμος. Ιδιαίτερα απέναντι σε αυτά τα δυο αδέρφια από το Βέλγιο, που κέρδισαν νωρίς-νωρίς τις Κάννες από το 1999, με τη «Ροζέτα» και από τότε βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο. Ας μη ξεχνάμε ότι είναι υποψήφιοι στις Κάννες, για Χρυσό Φοίνικα, σχεδόν για κάθε νέα τους ταινία. Όταν για χρόνια πολλοί εξυμνούν το ρεαλιστικό σινεμά τους, τώρα ξαφνικά λένε ότι κουράζει ή να επαναλαμβάνεται.

Από άποψη κινηματογραφικής αφήγησης νομίζω ότι το «Άγνωστο Κορίτσι» είναι πιο στρωτό από το «Δυο Ημέρες, Μια Νύχτα». Εκείνο ήταν φανερό ότι ήταν έτσι δομημένο ώστε να αναδείξει δραματουργικά την ερμηνεία της Κοτιγιάρ. Εδώ αντίθετα, ενώ η Ενέλ επίσης μονοπωλεί τον φακό, δεν κλέβει την παράσταση, δεν επιδιώκει να ξεχωρίσει, αλλά συναινεί και συνδράμει στον στόχο, που είναι η δημιουργία ατμόσφαιρας. Παρόλο που για την Ενέλ αυτός θα είναι ένας από τους κεντρικούς ρόλους που θα την χαρακτηρίζει, παρέα με το «Έρωτας με την Πρώτη Μπουνιά/Love at First Fight» (Les combattants), την υπέροχη ερμηνεία της στον «Άνδρα που αγαπήθηκε πολύ» (L’homme qu’on aimait trop) και τον β΄ρόλο στο «Suzanne».

[toggle title=”Seven: Συζήτηση με τους σκηνοθέτες”]

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΖΑΝ-ΠΙΕΡ & ΛΥΚ ΝΤΑΡΝΤΕΝ

* Πως προέκυψε το Άγνωστο Κορίτσι;

Ζαν Πιέρ: Στην αρχή, είχαμε ένα χαρακτήρα, μία γιατρό με το όνομα Τζένι. Το συζητούσαμε για πολλά χρόνια. Μία γιατρός που αισθάνεται ενοχές για το θάνατο μιας νεαρής μετανάστριας και προσπαθεί να ανακαλύψει ποιά είναι για να μη ταφεί ανώνυμα. Για να μην εξαφανιστεί σαν να μην έχει υπάρξει ποτέ.

Λυκ: Η Τζένη νοιώθει υπεύθυνη, ένοχη. Αρνείται να μην κάνει τίποτα, αρνείται να πει «δεν είδα τίποτα, δεν άκουσα τίποτα». Η Τζένι φροντίζει τους ασθενείς της, ακούει τα σώματα τους.

* Πόσο σημαντικό ήταν για εσάς να γυρίσετε το Άγνωστο Κορίτσι;

Λυκ: Πολύ. Οι χαρακτήρες υπομένουν πολλές ψυχοσωματικές αντιδράσεις: ζαλάδες, στομαχόπονους, κρίσεις επιληψίας. Το σώμα αντιδρά πάντα πρώτο: μιλά, εκφράζει πράγματα που τα λόγια δε μπορούν να περιγράψουν. Η Τζένι προσπαθεί πολύ να απαλύνει τους ασθενείς της που υποφέρουν, ενώ ταυτόχρονα αναζητά την ταυτότητα του άγνωστου κοριτσιού.

Ζαν Πιέρ: Θέλαμε η Τζένη να είναι ένας άνθρωπος που ακούει τους ασθενείς της και τα σώματα τους και χάρη στο ταλέντο της καταφέρνει να εκμαιεύσει την αλήθεια.

* Συνεργαστήκατε με αληθινούς γιατρούς για την ταινία;

Λυκ: Μία φίλη που είναι γιατρός μας βοήθησε στη συγγραφή του σεναρίου. Ήρθε μάλιστα και στα γυρίσματα για να μας βοηθήσει με τις ιατρικές σκηνές. Επιπρόσθετα, πολλές σκηνές ήταν εμπνευσμένες από ιστορίες που ακούγαμε κατά καιρούς από γιατρούς.

* Στην αρχή της ταινίας, η Τζένι λέει στο Ζυλιέν, τον ασκούμενο της, ότι πρέπει πάντα να είσαι πιο δυνατός απο τα συναισθήματα σου. Όσα ακολουθούν έρχονται σε αντιπαράθεση με αυτό τον ισχυρισμό.

Λυκ: Όπως κάθε γιατρός, η Τζένι δεν πρέπει να εμπιστεύεται τα συναισθήματα της όταν κάνει μια ιατρική διάγνωση, αλλά μπορεί να χρειαστούν στην αλληλεπίδραση με τους ασθενείς της ώστε να τους βοηθήσει κι ακόμη περισσότερο στην έρευνα της για την ταυτότητα του νεκρού κοριτσιού. Κατά κάποιο τρόπο και η Τζένι είναι ένα «άγνωστο κορίτσι». Δε γνωρίζουμε τίποτα για το παρελθόν ή την προσωπική της ζωή.

Ζαν-Πιέρ: Την παρακολουθούμε να παίρνει απόφαση ζωής, καθώς απορρίπτει μια καλή επαγγελματική ευκαιρία γιατί πιστεύει ότι μόνο από τη θέση που βρίσκεται τώρα μπορεί να ανακαλύψει την ταυτότητα του νεκρού κοριτσιού. Αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται να ξέρουμε για εκείνη. Όταν πρωτογράφαμε το σενάριο είχαμε συμπεριλάβει διάφορες λεπτομέρειες για τη ζωή της, οι οποίες όμως δείχνανε ασήμαντες για την ιστορία που θέλαμε να πούμε.

Λυκ: Η Τζένι νοιώθει στοιχειωμένη από το άγνωστο κορίτσι κι αυτό είναι που την κάνει τόσο αποφασισμένη και υπομονετική στην έρευνα της. Αυτό μας ενδιέφερε στην ιστορία. Κατά κάποιο τρόπο και οι ασθενείς της Τζένι είναι θύματα της κοινωνικής ανασφάλειας. Αυτοί οι χαρακτήρες υπάρχουν σήμερα και είναι μέρος της κοινωνίας που τους εξαίρεσε βίαια. Ωστόσο, δε θέλαμε να είναι «κοινωνικές περιπτώσεις». Είναι άνθρωποι.

* Το Άγνωστο Κορίτσι λαμβάνει χώρα στην επαρχία της Λιέγης.

Ζαν-Πιέρ: Από την Υπόσχεση ακόμη το 1996, έχουμε γυρίσει όλες μας τις ταινίες εκεί. Ακόμη και πριν γράψουμε το σενάριο, όταν είχαμε απλά μια γενική ιδέα για μια γιατρό, γνωρίζαμε ότι η ταινία θα γυριζόταν δίπλα στον αυτοκινητόδρομο της Λιέγης και τον ποταμό Μεύση. Η τοποθεσία προέκυψε πριν το σενάριο.

Λυκ: Μας ενέπνευσε ο αυτοκινητόδρομος. Τα αυτοκίνητα παιρνούν ασταμάτητα και με μεγάλη ταχύτητα σ’ αυτό το δρόμο, όπως ο κόσμος ακολουθεί την πορεία του, αγνοώντας τι συμβαίνει γύρω τους και στη ζωή της Τζένι.

* Μετά τη συνεργασία σας με τη Σεσίλ Ντε Φρανς στο «Παιδί με το ποδήλατο» και τη Μαριόν Κοτιγιάρ στο «Δύο ημέρες, μία νύχτα», σκηνοθετείτε την Αντέλ Χανέλ στο «Άγνωστο Κορίτσι».

Λυκ: Γνωρίσαμε την Αντέλ στο Παρίσι, όπου μόλις είχε κερδίσει βραβείο για το Suzanne. Είχαμε ανταλλάξει μόλις λίγες κουβέντες όταν αποφασίσαμε ότι είναι η γιατρός μας. Μπορούσε να ενσαρκώσει τα νιάτα σε συνδυασμό με την αφέλεια, μια αθωότητα ικανή να ανοίξει και τις πιο δύσκολες καρδιές.

Ζαν-Πιέρ: Κάναμε πρόβες για τέσσερις εβδομάδες με τους ηθοποιούς πριν τα γυρίσματα. Η Αντέλ βρισκόταν εκεί καθημερινά σ’αυτή τη ζωτικής σημασίας διαδικασία, κάνοντας συνεχώς ερωτήσεις και προτείνοντας πράγματα. Είναι ταυτόχρονα αυθόρμητη, απρόβλεπτη κι ανοιχτόκαρδη. Η δημιουργικότητα της μας έδωσε λύσεις που δεν είχαμε σκεφτεί.

* Πρωταγωνιστούν επίσης οι αγαπημένοι σας ηθοποιοί Ολιβιέ Γκουρμέ και Ζερεμί Ρενιέ.

Λυκ: Πάντα μας αρέσει να δουλεύουμε μαζί τους. Παίζει επίσης ο Τομά Ντορέ, ο μικρός Συρίλ από Το παιδί με το ποδήλατο κι ο Φαμπρίτζιο Ροντζιόνε με τον οποίο έχουμε συνεργαστεί αρκετές φορές.

ΖΑΝ-ΠΙΕΡ & ΛΥΚ ΝΤΑΡΝΤΕΝ

Ο Ζαν-Πιέρ Νταρντέν γεννήθηκε στο Βέλγιο τον Απρίλιο του 1951, ενώ ο Λυκ το Μάρτιο του 1954. Μαζί έχουν σκηνοθετήσει αμέτρητα ντοκιμαντέρ. Το 1975, ίδρυσαν την εταιρία παραγωγής Dérives, η οποία έχει κάνει την παραγωγή σε περισσότερα από 80 ντοκιμαντέρ μέχρι σήμερα. Το 1994, ίδρυσαν την εταιρία παραγωγής Les Films du Fleuve.

Φιλμογραφία:

La Fille Inconnue – Το Άγνωστο Κορίτσι (2016) Επίσημο διαγωνιστικό Φεστιβάλ Καννών

Deux Jours, Une Nuit – Δύο Ημέρες, Μία Νύχτα (2014)- Υποψήφια για Όσκαρ Α΄ Γυναικείου ρόλου (Μαριόν Κοτιγιάρ)

Le Gamin au Velo – Το Παιδί με το Ποδήλατο (2011) Μέγα Βραβείο Φεστιβάλ Καννών

Le Silence de Lorna – Η Σιωπή της Λόρνα (2008) –Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου Φεστιβάλ Καννών, Βραβείο LUX

L`Enfant – Το Παιδί (2005)- Χρυσός Φοίνικας

Le Fils – Ο Γιος (2002)- Βραβείο Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας Φεστιβάλ Καννών

Rosetta – Ροζέτα (1999) – Χρυσός Φοίνικας Φεστιβάλ Καννών

La Promesse – Η Υπόσχεση (1996)

Je Pense a Vous – Σας Σκέφτομαι (1992)

Falsch (1987)

[/toggle]